Sunday, August 24, 2014

KHAWVEL BUAI NUAI LEH MIZORAM BUAINA

Tunlaiin khawvelin a ngaihven em em chu Iraq leh Syria ram vela Mosolman sakhuana hnuaia ram rorelna thar din tum terrorist pawl Islamic State (IS) ho chetdan uchuak tak a ni a. Chanchinthar puanah te kan hriat angin Mosolman sakhaw vuan zingah pawh an rindan ang ni lo deuhva ring te chu an "dah tha" hmiah hmiah a. Hnam tenau leh sakhaw dang tenau te phei chuan IS kut an tuar nasa hle a ni. Iraq rama Kristian te pawh a khua khuain engkim chanin an tlanchhia a, tam tak an martar bawk a ni.

IS ho hi a tir chuan Osama Bin Laden-a te pawl Al Qaeda ho note ang deuhva Mosolman firfiak intelkhawm an ni a. Anmahni hrechiang deuh chanchinthar lakhawmtu thenkhatte sawi danin an firfiak leh lutuk avanga Al Qaeda pawhin an pawl atanga an telh duh loh hial an ni awm e. IS te hi tunah chuan khawvela terrorist pawl hlauhawm ber leh sum leh pai pawh ngah ber an ni a, an nunrawnzia chu internet ah thlalak rapthlak tak tak nen chhiar leh hmuh tur a awm a ni.

Tun hnai khan indona hmuna kala chanthinthar lakhawm thin American val huaisen tak mai James Foley-a chu UK-a seilian ni ngeia hriat IS terrorist hmai tuamin rawng taka a thah video khawvel hmuhah pholan a ni a. Journalist James Foley-a hi kum 2 kalta khan Middle East indona vela a hnathawhnaah terrorist hovin an man a, a tawpah IS hovin an la chhawng nia hriat a ni. 

IS hovin an ngaihtheihlohte thah chimih tuma an um darh hnam pakhat Yazhidi mi 40000 bawr velin an sahimnan kar hmasa lama Sinjar tlanga an tlanchhiat khan US sorkar chuan Sinjar tlang bulthuta lo changtu IS hote chu jet fighter hmangin a bomb nual a. Chumi vanga James Foley-a hi thah a nih thu IS video ah hian sawi a ni. IS hovin an kuta an hren bawk journalist Steven Sotloff-a chu President Obama’n ralthuam hmanga IS ho a beih leh chuan James Foley-a ang bawka thah a nih tur thu an sawi a. Tunah hian US sorkar chuan tih ngaihna tak a hre lo hle a ni. 

IS ho hi Arab ram khua leh tui mai ni lovin khawvel hmun hrang hranga Mosolman firfiak te pawhin an zawm a. US khua leh tui, Arab thlah emaw Mosolman sakhua vuan pawh, 70-100 bawr vel chu IS zawmin hetia IS in tah leh ha thialna a thlen meknaah hian an tel nia hriat a ni. Chanchinthar puan thenkhata a lan dan chuan IS terrorist ho pui tura ram dang atanga zu tel zingah pali-a pakhat zel (one in four) hi British mi an ni tih a ni a. British sorkar phei chuan a ngai thutak hle.
  
Australia ramah hian Mosolman nuai 5 bawr vel awma hriat a ni a. A tam ber chu Arab ram atanga pem lut an ni. Australia ram khua leh tui nihna leh hamthatna zawng zawng an neih avangin an thlahtute rawn kalna rama an chipuite lakah chuan an nihlawh hle a. Saptawng pawh, James Foley-a thah video-a thusawitu ang khan, an pianpui tawng ang chiahin an thiam a. Australian ni siin an ngaihtuahna te chu Arab mite ngaihtuahna ang a ni nasa hle a ni.

Iraq leh Syria rama indonaah pawh Australia atanga Mosolman firfiak ho za chuang an chhuk tawh niin Australia ram intelligence pawl ASIO chuan a sawi a. Tun hnai khan kan awmna veng thin pakhat Punchbowl suburb ami Khaled Sharrouf-a leh an veng thenawmpa Mohammed Elomar-a te chuan internet (twitter) ah an thlalak an post a. IS ho an zu zawm ngei a ni tih leh pawisawilo rawng taka thahnaah te an inhnamhnawih tih chiang taka hriat theih turin an mi thah lu tan te chu, lawmman dawn ang maiin, thla an lakpui a. Thlalak pakhatah phei chuan Khaled Sharrouf-a’n a fapa kum 7 mi chu mitthi lu a khai tir a. A fapa a chhuan zia a ziak lang bawk a. Australia mipui te a barakhaih hlei. Sorkar in nasa takin heng terrorist ho te hi ram chhunga rawn lut leh tawhlo turin dan a tum a. Terrorist ho beihna turin dan thar te siam belh a tum mek bawk a, Mosolman pawl hrang hrang te pawh be rawnin an theih ang anga thawhho puiah a sawm a ni.

Sual (evil) hi a inlar nasa khawp. Tunah hian Mosolman firfiak ho phei chu khawvela hlauhawm ber an ni rih hial ang. Khawtlangah buaina leh harsatna thlen thei thil a awmin sorkar chet hma pawha mipuite au chhuah a pawimawhzia a ti lang chiang hle. Australian ho pawh an mutthlu rei lutuk a, an politician te lahin Mosolman vote hloh an hlau a. An sawi tha ngam lova. Tunah hian zawi zawiin an thangharh tan a, mahse a tlai tawh viau a ni. 

India ram leh Mizoram chanchin kan chhiar chuan kan buaipui a lo dang daih a. Mizoram sorkar chuan eng dang ngaihtuah thei lovin, hman deuhva Chief Minister-in a lo sawi tawh sum bawmin a sen a kawk a tihah khan a talbuai a ni ber mai a. Terrorist hovin nunphung tibuai veka harsatna an thlen ang te buaipui ngaiin kan awm lova, chuvang chuan sorkar hian chinfel theih sum leh pai chungchang hi mutmawh hnarmawhah a neih a ngai tak zet a ni. Sikul tan hun leh a kaihhnawih buaipui ang te hi issue tak tak pehhelna tha tak a nih avangin dah tha rih se, kan harsatna No.1 - sum leh pai chungchang - hi Pathian leh Kohhran te pawh rawnin a hmachhawn a ngai a ni.

Delhi-a sorkar thar leh Mizoram sorkar hi, magnet +ve leh +ve insi theilo ang maiin, rorelna innghahna tur ngaihdanah (philosophy) an thu a inhmu lo hle a. BJP hi ram hmelma lian corruption do tura beisei theih a nih chiah loh laiin tuna Central sorkar hruaitu lianten ram enkawl an tum dan an han sawi atanga teh chuan chawmhlawm state tan chuan Congress rilru ang put zui reng a har khawp ang. Hei vang hi a ni mai thei Dr.J.V.Hluna pawh BJP ah a luh daih. Pawl insawn chhen erawh mi tam zawkin kan ngaisang lo niin a lang.

Mizoram sorkar hian hmalakna duh tawka bawhzui thei turin MLA a ngah hle a. Amaherawhchu, Chief Minister ber atanga an inthunun thatloh em avangin sum leh paiah phei chuan Mizoramin harsatna kan tawh tawh zawng zawnga harsatna tawk lian ber niin a lang. Chu'ng harsatna te chu anmahni insiam emaw an sutkian theih an sutkian siloh te a ni nual lehnghal a. ZNP President phei chuan awmze nei lova MLA ngah a ti hial a nih kha.

Finance Minister Arun Jaitley-a’n ram sum leh pai dinhmun enkawl a tum dan a sawi thenkhat hi a chhinchhiah tlak hle. Thla hmasa lam khan sum leh pai thiam taka hman a pawimawhzia leh awmze nei lova sum kalralna policy avanga chhiah khawn tawk tawk ngaihnaa luh a hlauhawmzia heti hian a sawi a - "If you indulge in mindless populism you burden the exchequer...you convert yourself into a high taxation society. It does not work. Therefore, if you have to follow a path of fiscal prudence, (you should) have a certain amount of discipline."

Kar hmasa khan Shri Ram College of Commerce (SRCC), New Delhi-a zirlai te hmaah heti hian thu a sawi bawk a - "I think we need to re-emphasise debate which has been going in the country for last 24 years, do we want an over regulated society, do we want a high taxation society...” 

Finance Minister hian a sawi ber chu hmasawn tura sum leh paia inhrek ngam a tul thu te, mipui tih lawmna sorkar policy sum tam tak senna ang chiin sum bawm a tihruak hnehzia te, chumiin a hrin chu sorkar mangang, chhiah sang tak tak lak ching, mipui tana harsatna namen lo thlen tih te a ni. A mawl thei ang berin chhut ta ila. Chhungkaw pa I ni a, I nupui fanau te enkawlin hna I thawk a. In chhungkaw mamawh bulpui - chaw, thawmhnaw leh chenna in leh lo - ngaihsak lovin nuam tawlin sum leh pai in seng vak vak ta a. A tawpah leiba tam tak a in chhekkhawl a. Mamawh tak tak zawk leina a awm ta lova. Harsatna namen lo a thleng a ni ringawt mai. Chutianga nuam tawl pawh ni lo, harsa taka chhungkaw chawm India ram phai lei leta ei zawng loneitu te phei chu an dinhmun a chhiat tak tak phei chuan tihngaihna an hre lova, sum lei paia harsatnain a delhna nasa tak laka talchhuahna an hriat si loh avangin mahni leh mahni an in tihlum fo a ni. 

DONER Minister pawhin min duat hliau hliau a tumin a lang tawh si lova, kan sorkar chak tak hian sum inrenchemna lam hi a buaipui vat vat a ngai a ni. Mineral water bottle te leh chaw aia thingpui hmeh atangin sum tam tak lo khawl thei mial pawh ni ta se (a ngai rei duh khawp ang!), tul lova sum hmanna lian thamah an inhrek chuan si loh chuan bucket mawng pawpa tui khawl tum ang chauh a ni dawn a. Khawvelin a lo hriat chian tawh angin sum leh pai bera sorkar a chetbuai chuan a nghawng chu, saptawnga "anarchy" an tih ang, buai luai luaina a ni a. Chutiang chu thleng harsa lo tak a ni.

No comments:

Post a Comment