Monday, December 15, 2014

PU HAWLA LEH EVM

MPCC President leh Mizoram Chief Minister ni bawk Pu Lalthanhawla chuan tun hnaia neih MPCC General Assembly ah thu sawiin MNF President chu Delhi ah Supreme Court-a (EVM chungchanga) zualkova kal angin a sawi a. Pu Rama zin chhan Pu Hawla sawi hi a dik leh dik loh MNF thalai hruaitute zinga mi zawh a nihin a hriatpui miah loh thu a sawi thung. Pu Rama hian an party hruaitute hi a hrilh kher lo nge Pu Hawla hian thudiklo a sawi leh tih chu kan hre chho turah ngai ta ila. Mak angreng chu Pu Hawla zawk hian he EVM thu kal zel hi a sawichhuak teh tlat a, an party inhmuhkhawmnaah lehnghal.

A sawichhuah takah chuan EVM chungchanga thu kalzel la zialfelloh leh ngaihtuah chian ngai thenkhatte hi I han ngaihtuah nawn leh dawn ang u hmiang.

MNF ten an mi leh sa te awihnun nan he thil hi an hmang tiin Congress lam hian an sawi thin a. Hei hi thudik a ni awm e. A chhan chu MNF lam rintlak tak atangin hetiang hian sawi a ni tlat. A proof neih an nei lova. An mi leh sa te awihnun nan an hmang tih hi 100% a sawi ngam a ni.

Pu Zorama hian a thu a thlak a thlak a. EVM tih chingpen anga a sawi lai hian MNF te nena inzawmna neilo Pu K.Chhawnthuama a rawn lang ve leh a. Mimal thil tawn atangin han sawi ta lawk ila, Pu Chhawna hi pa rintlak a nih laiin EVM chungchanga a thusawi hian fiah a dawlloh avangin, saptawng sawi ta ila, EVM chungchangah hian credibility a nei lo a ni. Chuvang chuan thutaka lak chi a ni lova. A sangawizawnpui Michael-a pawh chuti tho chu a ni.

Pu Zorama te lamin an mi leh sa te awihnunnana thil ti an nih thu sawi chhuah a ni hi MNF party tan a zahthlak a, amaherawhchu a tha phian. Pu Chhawna leh Michael-a te thusawi a rintlak loh tih kan hre ta bawk a. Amaherawchu, buaithlak deuh mai a awm a. Chu chu Pu Hawla ber hi a rinawm ta tlat lo hi a ni. In lo chik ve em? EVM tichingpena puhnaah hian chiang takin a fihlim thu Zoram mipui te hriatah hian a la sawi lova, a ho te pawh hian Pu Chhawna puhna kha 100%-in a diklo tih sawi thei leh sawi ngam an la awm lo. Thil dang zawng chu an sawi lawi si.

Hemi chungchangah hian a tir khan thudik hriat tumin theih angin ka zir ve a, mi hrang hrang ka be kual bawk a. Pu Chhawna pawh a tir te atangin ka be pawp a. Michael-a pawh engtintin emaw a phone number nei fuhin ka zu be pawp a. An thusawi awmze nei chin a tawp a, umzui tlak a ni lo tih a rawn lang thuai. Pu Chhawna sawi pakhat chu Pu Zodintluanga hi a bul tum tu tih a ni a. Hemi chungchanga Pu Zodintluanga ka biak chuan thu "belhchian tlakloh" mai bakah "puhna mawl tak" a nih thu min hrilh.

Pu Chhawna min hrilh leh pakhat chu kha SMS kha Pu Hawla leh Pu Zira a thawn ve ve a. Pu Zira chu a ngawi a, Pu Hawla chu a tawng chhuak ta a nih kha. Thil chhinchhiah tur chu Pu Chhawna SMS tidarhtu kha amah Pu Chhawna nilovin Pu Hawla (atang) zawkin a ni a. Chuvang chuan intihhmingchhiat tumna ang a ni lo a ni. 

Indian Penal Code 171G dan a bawhchhia an tih kha in lo en chuan heti hian a inziak a: "False statement in connection with an election.—Whoever with intent to affect the result of an election makes or publish­es any statement purporting to be a statement of fact which is false and which he either knows or believes to be false or does not believe to be true, in relation to the personal character or conduct of any candidate shall be punished with fine."

Pu Chhawna khan kha SMS thuken kha khawiah mah a sawichhuah loh avang leh a "publish" loh avangin a tak takah chuan IPC 171G hmang hian charge theih niin a lang lo. Tin, lo publish emaw sawi chhuak pawh ni ta se (a sawi chhuah te kha chu a hnu daihah zawk a nih kha) a thil hriat nia a sawi kha diklo anga a hriat loh avangin IPC 171G hi a hman theih loh ta zel tho niin a lang. Pu Chhawna khan dika a hriat chuan chu dika a hriat chu court ah sawina remchang a nei tur a ni a. A nei ta lo ni ta berin a lang.

IT Act 66 A&B hmangin charge a ni bawk a. Pu Hawla, dan hrelo (ama insawi dan) hian hetiang dan kil kel hi a hre lova. A hote tu te emaw hnenah, "He SMS hi ka dawng a, min rawn thawntupa K.Chhawnthuama hi man theihna dan min han zawn teh u", a ti a nih hmel a. Chuan police leh dan hria te chuan IT Act 66A&B chu an han belh ta ni berin a lang. Mahse, sawi ang khan IPC 171G ah khian Pu Chhawna zawk khan engmah hlauh a neih loh avangin IT Act 66A&B zawk hi chu Pu Hawla hian Pu Chhawna hi hmehmih hrim hrim a tumna tih a chiang hle. A chhan chu Pu Chhawna hi IT Act hmang hian a charge theih tlat a. A bei mawl angreng bawk a, khatiang thu maksak tak a thawn khan he IT Act bawhchhiatna a nih avangin Pu Hawla'n a charge duh chuan a charge thei reng a ni.
Tichuan, mi tam takin an hmuh thiam loh chu. Pu Hawla hian EVM tichingpena puhna issue hi Pu Chhawna dan hmanga hmehmih a tumna ah leh mipui hmaa thu a sawinaah a lang ta reng reng lova. A pehhel ta daih a ni.

Congress party Press Release te kha kan la hria em? Feb 27 khan hei hi an chhuah a:

MPCC/Media/PR-2014/08 : “…Tunah hian chargesheet thehluh a la nih loh vang leh ni 60 a ral tawh avangin CM Pu Hawla hi hnungtawlh hret hret-a a case zuzi tum niin MNF Party chuan thuchhuah a siam a, he case ah hian CM Pu Hawla hi a hnungtawlh lova, tih zuzi a tum hek lova, Upa Chhawnthuama chungchang hi danin a la rel fel mai dawn a ni. MNF te hian ni 60 ral hi an ngaipawimawh hle a, tih zuzi tumnaah an ngai hial a, mahse Upa K. Chhawnthuama case hi case tenau, kum 2 aia reilo tan theihna, ni 60 ral hma a chargesheet thehluh ngei ngei ngaihna (summon case) ni lovin case lian leh rip tak pek theihna tur warrant case a nih dawn avangin chargesheet thehluh hun bituk a awm lo a ni.

Court-a thubuai a awm mek laia thubuai chanchin sawi leh ziah hi mi puitling te chuan an ching ngai lova, dan rorelna nghah mai hi mi puitling te chuan an ching zawk thin. Phantom hming a mi vautu Upa Chhawnthuama tan vanga thu engngemaw thehdarh te pawh hi tul lova court-a inhnuh luh theihna a nih avangin court thuchhuak hi ngaichang ve mai turin MPCC chuan mitinte a ngen a ni.”

MPCC Press Release ah hian Pu Chhawnthuama'n Pu Hawla EVM tichingpena a puhna hi an pehhel nasa em em a. MNF ho nen an sawizawm bawk a. Hei hi thudiklo chiang tak a ni. Tin, he Press Release an chhuah lai hian Pu Hawla'n he puhna a dikloh thu emaw a fihlim thu a la sawi lova. Tun thleng pawhin a la sawi lo zel chu a nih hi.

Court in ro a rel khan in lo chik em? Hei hi Vanglaini report a ni:

MNF candidate 11-te petition hi Inrinni khan ngaihtuah a ni a, Congress MLA-te ukil Lalsawirema chuan, Representation of People Act, 1951-in a phût angin MNF candidate-te petition thehluhah hian finfiahna lak tlak a awm loh thu sawiin, "He thubuai hi kalpui zel pawh ni se thil danglam tur a awm lo," a ti a; Court chu thubuai titawp mai turin a ngen."

Ukil Sawirema sawi hi a dik chiah. MNF ho hmatheh hi engmah substantiate theih a nih loh avangin tihtawp a ngen a. Court pawhin chu chu a kalpui dan a ni. Mahse, hetah tak hian Pu Chhawnthuama'n Pu Hawla EVM tichingpena a puhna hi sawifel a ni lo hrim hrim.

Pu Hawla chuan High Court thutlukna chungchangah Court-in thu dik a hai lang taa a ngaih thu leh, thudik, thu tak leh dikna chu politics-ah a pawimawh a, thu dik loa inpuhte chu a tlo ngai loh thu a sawi a. Sawi tawh ang khan Court hian EVM tihchingpen a nih leh nih loh hi a sawi lo hrim hrim a. Pu Hawla a duh danin thil a sawi a ni. Pu Romawia nena Press conference an neihnaah pawh khan mipui min thlamuan tur angin a han ti naa, amah a fihlim thu kha a sawi ta chuang reng reng lo a ni.

Dawt hlang sawi hmang, thudiklo sawi ching, mipui rilru a diklo zawnga kaihruai tura thusawi ching leh thulawilo sawi ching Pu Hawla hian he thilah hian zawhna chhan tur a la nei a, chu chu vawiin thleng hian Zoram mipuite hian kan la chang a ni. "EVM tichingpena Pu Chhawna'n a puhna che hi a dik em?" tih zawhna hi zawhna dinglai a la ni reng e. Hei hi dawt sawi lova a chhan hma chu mi nikhualo Pu Chhawna emaw thu belhchian dawllo sawi hrehlo MNF President Pu Rama te hian, "Min ngaidam r'u. Rintlak evidence kan nei love. Pu Hawla beihnan remchangah kan hmang a ni" pawh ti se, thudik kan la hre ta chuang lo a ni. Congress MLA te pawh hi han zawt ula, Pu Hawla hi 100% in a fihlim e tia sawi ngam I hmu kher lovang. Pu Zodintluanga paw'n Pu Chhawna thu a belhtlaklohzia a sawi a nih kha. Chiang takin puhna hi an la reject ngam lo.

Pu Hawla hi dawt a sawi zing em a, Pu Zorama lah a rintlak bawk si lova. Pu Chhawna ni se, a inchhuah ho ta angreng a. Mahse a ho hle e ti lo chuan sorkar hian a ka a hup sak hmiah bawk si a. Huaisen taka thudik zawng chhuaka report thei Journalist te kan mamawh hle. Sorkar lamin thudik min hrilh a beisei theih si lova.